[Thơ] Em _ Tình Yêu Những Năm Đau Xót Và Hy Vọng | Lưu Quang Vũ

tặng Nguyễn Thị Hiền

………

em đi, phố ngày mưa
suốt đường dài không nói
cánh cửa chiều khép lại
hoa đầm đìa mưa ướt chói trên cao
ga ngổn ngang gạch đổ, những toa tàu
như năm tháng nặng buồn em có nhớ
ta đi giữa cỏ hoang và gỗ đá
giữ trong lòng ngọn thác trắng trào sôi
một tình yêu không biết nói cùng ai
đến điên dại đến nghẹn ngào đau đớn
mặt anh vỡ trong tấm gương thất vọng
em ơi ngày ấy em đâu?

hoa cúc xanh tuổi nhỏ chết từ lâu
những hòm xiểng chất đầy khu phố chật
những bãi rác những thùng xe cũ hỏng
những bạn bè thơ trẻ đã già nua
đêm chiến tranh thành phố tối âm u
không đèn sáng lời ru không bếp lửa
ghế công viên hoá bầy dã thú
nằm im lìm dưới mặt trăng đen
xác người trôi trên biển sóng xô tan
huyệt bom tối ầm ào cơn gió hú
ta đi suốt một đời đau khổ
chân lỡ lầm bao ảo ảnh chờ mong
anh vẫn nhen một ngọn lửa âm thầm
hình bóng em chập chờn trong lửa ấy
(ai trong đời chưa một lần mơ thấy
không có quyền phán xét những câu thơ)
sóng khát khao đập cửa đêm ngày
nên chói chang đời anh, em tới
mắt em mở với chân trời xa vợi
nhưng hơi ấm anh cầm là ấm của bàn tay
em bằng xương bằng thịt đây rồi
anh đợi mãi, cuối cùng em đã đến
hơi thở em từ lâu anh đã thuộc
tóc em đây lời nói của em đây
nhặt anh lên trong cỏ sắc đường dài
như bóc một lá thư chưa kẻ nhận
và thương mến có nghĩa là hy vọng
anh tin đời theo nghĩa lứa đôi…
con tàu nào mang gió ấy ra khơi
chẳng hề có một ngày cập bến
đích của nó luôn luôn là phía trước
là chân trời mãi mãi ở trong em.

(29-03-1973)

………

Em – Tình Yêu Trong Những Năm Đau Xót và Hy Vọng

Bài thơ “Em – tình yêu những năm đau xót và hy vọng” (29/03/1973) không chỉ là một lời tình tự, mà còn là một bức tranh phức tạp về chiến tranh, tình yêu, sự mất mát và niềm hy vọng. Được viết trong bối cảnh của những năm tháng chiến tranh đầy biến động, bài thơ khắc họa sâu sắc sự đấu tranh nội tâm của con người giữa cái chết, nỗi buồn và niềm tin vào tình yêu và tương lai.

Bối cảnh chiến tranh và sự tan vỡ

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, hình ảnh của “phố ngày mưa”, “cánh cửa chiều khép lại” và “những toa tàu ngổn ngang gạch đổ” đã vẽ nên một không gian hoang tàn, đổ nát. Chiến tranh không chỉ phá huỷ vật chất mà còn tạo ra sự trống rỗng trong tâm hồn. “Em đi, phố ngày mưa” không chỉ là sự chia xa giữa hai người, mà còn ẩn chứa sự chia cắt giữa tình yêu và hy vọng trong bối cảnh thời đại đầy khó khăn.

Cả bài thơ thấm đẫm hình ảnh của sự mất mát. Những người bạn thơ trẻ đã “già nua”, “đêm chiến tranh thành phố tối âm u”, và “xác người trôi trên biển sóng xô tan” – tất cả những điều này đều tượng trưng cho sự sống bị tàn phá và niềm hy vọng bị lụi tàn. Nhưng giữa sự hủy diệt ấy, nhà thơ vẫn giữ “ngọn lửa âm thầm” của tình yêu, điều này phản ánh sức mạnh của cảm xúc con người trước những đau khổ và thảm họa.

Tình yêu – sự hy vọng giữa đau thương

Bên cạnh khung cảnh chiến tranh tàn khốc, bài thơ là một bản tình ca đượm buồn về tình yêu, vừa mang theo nỗi đau, vừa chứa đựng niềm hy vọng. Người đàn ông trong bài thơ, dù trải qua những năm tháng “điên dại”, “nghẹn ngào đau đớn”, nhưng vẫn giữ trong lòng một tình yêu không thể nói ra, một tình yêu mãnh liệt đến mức “điên dại”.

Tình yêu trong bài thơ không chỉ là sự mong mỏi cá nhân, mà còn là biểu tượng cho một khát khao vượt qua hoàn cảnh khắc nghiệt của thời đại. Người yêu không chỉ là đối tượng để thương nhớ, mà còn là ngọn đèn dẫn lối, mang lại hơi ấm giữa sự lạnh lẽo của chiến tranh. “Hơi thở em từ lâu anh đã thuộc”, câu thơ không chỉ là sự thừa nhận về tình yêu, mà còn là một lời nhắc nhở về sự hiện hữu của niềm tin và hy vọng giữa bão táp.

Sự hòa quyện giữa hiện thực và mơ mộng

Bài thơ còn đánh dấu sự hòa quyện giữa hiện thực tàn nhẫn và mơ mộng vĩnh cửu. Tác giả dùng hình ảnh của “con tàu”, biểu tượng của sự dịch chuyển và hy vọng không ngừng. “Con tàu nào mang gió ấy ra khơi/ chẳng hề có một ngày cập bến”, gợi lên hình ảnh của một hành trình không hồi kết, giống như hành trình tìm kiếm và nuôi dưỡng tình yêu giữa sự hỗn loạn của cuộc đời.

Nhưng chính trong hành trình ấy, tác giả vẫn nuôi dưỡng niềm tin vào tương lai, dù “đích của nó luôn luôn là phía trước”. Điều này cũng chính là hiện thân của hy vọng – một trạng thái không bao giờ chạm tới, nhưng luôn là đích đến mà con người hướng tới, là “chân trời mãi mãi ở trong em.”

Lời kết: Tình yêu và hy vọng trong khổ đau

“Em – tình yêu những năm đau xót và hy vọng” là một bài thơ đầy xúc cảm, nơi tình yêu và hy vọng hiện hữu giữa một thời đại đau thương. Đọc bài thơ, chúng ta có thể cảm nhận rõ ràng sự giằng xé giữa hiện thực tàn khốc và khát vọng tình yêu, giữa sự đau khổ và niềm tin vào một tương lai tốt đẹp hơn.

Bài thơ không chỉ là một lời tỏ bày của tình yêu cá nhân, mà còn là tiếng vọng của một thời đại đầy biến động. Giữa những năm tháng đau khổ, tình yêu và hy vọng vẫn luôn tồn tại và trở thành nguồn động lực mạnh mẽ nhất để con người vượt qua mọi khó khăn.