[Thơ] Có Những Lúc – Lưu Quang Vũ | Khúc Tự Sự Về Nỗi Đau và Hy Vọng

Có những lúc tâm hồn tôi rách nát

Như một chiếc lá khô như một chồng gạch vụn

Một tấm gương chẳng biết soi gì

Một đáy giếng cạn không một hốc mắt đen sì

Trời chật chội như chiếc lồng trống rỗng

Thành phố đầy bụi bặm

Những mặt người lì nhẵn chen nhau.

Tôi biết làm gì tôi biết đi đâu

Tôi chẳng còn điếu thuốc nào

Đốt lên cho đỡ sợ

Yếu đuối đến cộc cằn thô lỗ

Tôi xấu xí mù loà như đứa trẻ mồ côi

Tình yêu trong lòng tôi chẳng ích lợi cho ai

Những gì mọi người cần, tôi chẳng thiết

Tôi khao khát yêu người

Mà không yêu sao được

Cuộc đời như một mụ già dâm đãng

Một núi giây thừng bẩn thỉu rối ren

Tôi chán cả bạn bè

Mấy năm rồi họ chẳng nói được câu gì mới

Tôi bỏ ra đi, họ ngồi ở lại

Tôi đi một mình trong phố vắng ban đêm

Tôi chẳng dám về gian phòng nhỏ của em

Tấm áo đẹp của em và chiếc đồng hồ em xinh xắn

Mặt tôi âm u như khu rừng rậm

Nghe em cười giữa bè bạn đông vui.

Những bức tường dựng đứng quanh tôi

Có những lúc tôi xuôi tay đuối sức

Nhưng từ đáy nỗi buồn tôi thăm thẳm

Một cái gì như nhựa thắm trong cây

Một cái gì trắng xoá tựa mây bay

Là hoa gạo của lòng tôi chẳng tắt

Tôi đập tay lên bức tường lạnh ngắt

Dù tiếng tôi chỉ một người nghe

Tôi phải đốt lên một cái gì

Cho sáng rực giữa chênh vênh vực thẳm

Dẫu bao lần người làm tôi thất vọng

Tôi vẫn yêu người lắm lắm người ơi

Tình yêu tôi như một tiếng chuông dài

Làm run rẩy hoa hồng trên ngực nắng.

                                                        (1972)

…………..

Bài thơ Có những lúc của Lưu Quang Vũ là một lời tự sự sâu sắc về những trạng thái cô đơn, thất vọng và đấu tranh nội tâm của một con người giữa cuộc sống xô bồ và đầy áp lực. Qua những hình ảnh đối lập giữa sự rách nát và sức sống, Lưu Quang Vũ không chỉ miêu tả một cá nhân yếu đuối và chán nản mà còn khắc họa sự nỗ lực vượt lên từ đáy sâu của nỗi buồn để giữ lấy tình yêu và niềm tin vào cuộc sống.

1. Sự cô đơn và thất vọng của tâm hồn

Ngay từ những câu mở đầu, tác giả thể hiện cảm giác tuyệt vọng và trống trải: “Có những lúc tâm hồn tôi rách nát / Như một chiếc lá khô như một chồng gạch vụn.” Đây là hình ảnh một tâm hồn bị tổn thương, tan vỡ, không còn khả năng kết nối với mọi thứ xung quanh. “Chiếc lá khô,” “chồng gạch vụn” đều là những vật đã mất đi giá trị ban đầu, khô cằn và lạnh lẽo. Những trạng thái đó còn được ví với một tấm gương vô tri, một đáy giếng cạn không ánh sáng, làm nổi bật sự tăm tối và bế tắc mà tâm hồn phải gánh chịu.

2. Sự ngột ngạt của xã hội

Trong những dòng thơ, Lưu Quang Vũ đưa ta vào một bối cảnh thành phố ngột ngạt và đầy bụi bặm. Những “mặt người lì nhẵn chen nhau” là hình ảnh xã hội lạnh lùng, vô cảm, chỉ mải chạy theo nhịp sống hối hả mà không còn chỗ cho sự kết nối, chia sẻ. Đối diện với những con người ấy, nhà thơ thấy mình lạc lõng, không biết đi đâu hay làm gì để vượt qua cảm giác trống trải của bản thân.

3. Tình yêu và khao khát không được đáp lại

Dẫu cô đơn, Lưu Quang Vũ vẫn ôm trong mình tình yêu mãnh liệt dành cho con người và cuộc đời. Tuy nhiên, tình yêu ấy “chẳng ích lợi cho ai” và chẳng thể đáp ứng nhu cầu của bất kỳ ai. Sự mâu thuẫn giữa khao khát yêu thương và nỗi chán chường khi thấy cuộc sống như “một mụ già dâm đãng” cho thấy một cuộc đấu tranh nội tâm sâu sắc. Tác giả muốn yêu, nhưng lại bị bao quanh bởi cảm giác hoài nghi và thất vọng.

4. Sự quyết tâm vượt qua khó khăn

Dù tâm hồn “xuôi tay đuối sức” và bị giam cầm bởi “những bức tường dựng đứng,” Lưu Quang Vũ vẫn không bỏ cuộc. Từ tận đáy nỗi buồn, ông cảm nhận được “nhựa thắm trong cây,” “hoa gạo chẳng tắt” – những hình ảnh mang ý nghĩa về sự hồi sinh, bền bỉ. Nhựa cây là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt không thể bị dập tắt, còn hoa gạo là biểu tượng của niềm tin, hy vọng vẫn còn tồn tại dù nhỏ nhoi. Đây là cách Lưu Quang Vũ thể hiện sự cố gắng không ngừng nghỉ trong việc giữ lại ngọn lửa sống.

5. Khát vọng yêu thương và hiến dâng

Trong những câu thơ cuối, tình yêu của tác giả trở thành một nguồn sáng rực rỡ, như “một tiếng chuông dài” làm “run rẩy hoa hồng trên ngực nắng.” Đó là tình yêu vượt trên nỗi thất vọng, một tình yêu không điều kiện, một tiếng kêu gọi đầy cảm động về niềm tin yêu con người. Mặc dù cuộc sống có thể làm tác giả thất vọng, nhưng ông vẫn kiên định trong tình yêu ấy, giữ vững ngọn lửa ấm áp cho chính mình và lan tỏa đến mọi người.

Bài thơ Có những lúc không chỉ là lời tự sự về những khoảnh khắc đen tối, mà còn là lời khẳng định về sức sống và tình yêu thương không bao giờ phai tàn. Giữa những đổ vỡ, đau khổ, và thất vọng, Lưu Quang Vũ vẫn kiên trì với tình yêu dành cho cuộc sống. Chính điều này khiến bài thơ trở nên mạnh mẽ, gần gũi, và có giá trị vượt thời gian, như một lời nhắn nhủ đầy cảm hứng về ý chí vươn lên giữa khó khăn.