Binh Pháp Tôn Tử – Thiên Thứ I: Kế Sách

THIÊN 1: KẾ SÁCH

Tôn Tử nói: Chiến tranh là việc lớn của Quốc Gia liên quan đến sự sống còn của quân và dân, cũng như sự tồn vong của đất nước, Vì thế việc chiến tranh ta không thể không xem xét cho kỹ càng, nghiên cứu cho sâu sắc.

Cho nên khi bàn đến chiến tranh ta ắt theo năm phương diện “ngũ sự” sau, mà so sánh tương quan ta -địch cốt là để đối sánh lực lượng hai bên, từ đó nắm được khả năng thắng thua trong chiến sự.

Năm phương diện đó là: Đạo – Trời – Đất – Tướng – Quân Pháp.

Đạo, nghĩa là dân chúng và bậc Quân Vương phải “Đồng Tâm Nhất Trí” trên dưới một lòng, làm sao để dân chúng khi lâm chiến sự thì hết lòng hết dạ,  vì Quân Vương mà chiến đấu, can trường mà không sợ hiểm nguy.

Trời, nghĩa là xem đến sự luân chuyển sáng tối ngày đêm, sự biến hóa bốn mùa nóng lạnh.

Đất,  là chỉ địa thế cao thấp đường xá gần xa, cốt xem xét sự hiểm trở hay bằng phẳng rộng hay hẹp thì có lợi cho việc tiến công phòng thủ.

Tướng, nghĩa là người Tướng Soái phải tài mưu dũng lược, thưởng phạt phân minh, khiến được tín phục, biết vỗ về an ủi quân sĩ lại dũng cảm quyết đoán hành sự.

Quân Pháp, nghĩa là nói mặt tổ chức quân đội, quy chế phân cấp chức trách, các tướng lĩnh trong quân ngũ và những quy định về quản lý cung ứng quân trang, quân dụng.

 Năm phương diện kể trên, người làm tướng chẳng ai không từng biết. Vấn đề là ai nắm bắt được những điều đó một cách chắc chắn tường tận thì sẽ giành thắng lợi, ngược lại sẽ chỉ chuốc lấy thất bại mà thôi.

Cho nên, có thể dựa vào 7 trước thuật “thất kế” sau đây để xem xét tương quan ta với đối phương ai hơn ai kém ai thắng, ai thua tất cả đều có thể lường tính được.

 1 – Trong hai bên đối địch nhau, Vua nước nào hiền minh hơn

2 – Tướng Soái nước nào tài trí hơn

3 – Bên nào có ưu thế thiên thời địa lợi hơn

4 – Quân pháp bên nào được chấp hành nghiêm chỉnh triệt để hơn

5 – Thực lực quân sự bền nào hùng mạnh hơn

6 – Quân sĩ bên nào được huấn luyện bồi dưỡng tốt hơn

7 – Quân pháp thưởng phạt của bên nào nghiêm minh hơn

Dựa vào những điều này ta có thể đoán định được sự thắng thua.

Theo mưu kế của ta, vận dụng vào chỉ huy tác chiến thắng lợi, thì ắt thắng lợi. Vì thế hãy nên giữ mưu kế đó lại mà dùng, bằng không dùng binh theo mưu kế khác thì ắt thất bại, cho nên hãy bỏ mưu kế khác đi, khi đã tiếp thu được kế sách này, người cầm binh còn cần phải nghĩ cách tạo ra những tình thế có lợi giúp cho việc tác chiến được thành công.

Cái gọi là thời thế, chính là như vậy. Thời thế tức là người cầm binh biết dựa vào những điều kiện thuận lợi, áp dụng kế sách thích hợp để từ đó hành động và giành chiến thắng.

 Dụng binh tác chiến là một hành vi ngụy tạo giả trá, bởi vì có khi có thể tiến đánh được nhưng phải giả là không thể tiến đánh.

Có khi muốn tấn công nhưng phải giả thành không muốn tấn công. 

Có gì muốn áp sát đối phương nhưng phải giả rằng có ý định muốn tránh xa.

Có khi muốn tránh xa đối phương nhưng phải giả rằng đang muốn áp sát.

Đối với kẻ địch những loại tham lợi thì nên dùng lợi lộc để dụ dỗ, những loại đang hỗn loạn hoang mang thì phải thừa cơ mà tiến đánh, những kẻ có thực lực sung mãn thì hãy chú ý đề phòng,  những kẻ có sức mạnh quân sự hùng mạnh thì nên tạm thời né tránh, những hạn hay nổi cáu thì hãy nghĩ cách khích bác, những hạn có thói khinh địch thì hãy khiến chúng thêm kiêu căng, những đám đang an nhàn sau nhiều ngày được nghỉ ngơi thì phải khiến chúng trở nên mỏi mệt, còn với những đối thủ có nội bộ đoàn kết thì phải tìm cách ly gián chúng,

Gọi là biết mưu lược trong dụng binh thì phải tấn công ở lúc đối phương không để phòng, hành động ở chỗ đối phương không ngờ tới. Đó là chỗ vi diệu của những nhà cầm quân tài giỏi, tựu trung lại khiến đối phương không thể lường tính.

 Hễ là chưa lâm trận đã có kế sách chắc thắng, thì nguyên do nằm ở sự tính toán kỹ càng, chuẩn bị các điều kiện chiến thắng đã đầy đủ.

 Bằng như, chưa lâm trận mà dự tính không thể chiến thắng thì tức là tính toán còn chưa kỹ càng, điều kiện chuẩn bị cho chiến thắng còn chưa đầy đủ

Tính toán kỹ càng điều kiện chín muồi thì thắng, tính toán không kỹ càng, điều kiện chưa chín muồi thì bại. Vậy sao lại chẳng nên tính toán kỹ càng chuẩn bị điều kiện đầy đủ, ta thường lấy những điều kiện trên đem ra xem xét ai thắng, ai thua đều có thể thấy rõ rành rành.